Inzet isoleercel verschilt sterk per instelling
Op 11 september jl. verscheen in dagblad Trouw een artikel over de grote verschillen tussen Nederlandse GGZ instellingen in het gebruik van de isoleercel. Onze collega, GGNet onderzoeker Eric Noorthoorn verzamelde met Roland Gijssen van het RIVM voor dit artikel de data die openbaar beschikbaar zijn bij het Zorg Instituut Nederland*. Belangrijkste conclusies: het gebruik van de isoleercel daalt over de afgelopen jaren maar weinig ondanks de discussie of separatie wel een juiste aanpak is. En, de onderlinge verschillen in gemeten zgn. ‘separatie-uren’ tussen de instellingen is enorm.
Gepubliceerd: 15 september 2021
‘Verschillen enorm’
“Als men cijfers vanaf 2014 vergelijkt, is te zien dat er landelijk maar een klein verschil is tussen die jaren. Tussen instellingen is echter een heel groot verschil. Er instellingen zoals Mediant, GGNet, Reinier van Arkel en Breburg die minder dan 5000 uren per jaar separeren, tegenover instellingen van een vergelijkbare omvang die meer dan 40000 uur per jaar separeren”, aldus Eric Noorthoorn. “In het Trouw-artikel laat de journalist bestuurders en patiënten aan het woord hierover. Ter discussie wordt gesteld waarom er uit privacy oogpunt geen goede en gecontroleerde landelijke cijfers verzameld worden door het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Sport. En dat terwijl er zowel vanuit de instellingen als vanuit de patiënt behoefte is aan meer transparantie in de kwaliteit van zorg op gesloten afdelingen”, aldus Eric.
Discussie over inzet
Het goed monitoren van vrijheidsbeperkende interventies is één van de belangrijkste drijfveren voor vermindering. Sinds de laatste evaluatie van de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen in 2008 staat de inzet van isolatiecellen steeds meer ter discussie. Ook vanuit medisch ethisch perspectief is de vraag of separatie wel een juiste aanpak is, en of er goede alternatieven zijn. Momenteel worden deze onderzocht op de diverse High Intensive Care-afdelingen (HIC) van GGNet in Doetinchem en Apeldoorn. Denk hierbij aan het verder verbeteren van de zogenaamde ’HIC-monitor’ die er onder andere op gericht is om beter zicht te krijgen op ‘early warning signals’ bij patiënten, waardoor eerder ingegrepen kan worden en separatie niet nodig hoeft te zijn.
Dalende trend separatie bij GGNet
Bij GGNet is de verandering van zienswijze en aanpak in de cijfers terug te zien. Er is sprake van een vermindering van ruim 90% in het aantal separatie-uren gemeten in 2012 (48000 uur) tot en met 2020 (3800 uur. Begin volgend jaar wordt een wetenschappelijk onderzoek van de hand van Stephan Gemsa en Eric Noorthoorn gepubliceerd in een internationaal wetenschappelijk tijdschrift.
* De openbare gegevens die de basis vormden voor het Trouw artikel komen van het Zorg Instituut Nederland (bron: https://www.zorginzicht.nl/openbare-data/open-data-geestelijke-gezondheidszorg).