Wetenschappelijk onderzoek

Commissie

Om het wetenschappelijk onderzoek te coördineren en de kwaliteit te bewaken, heeft Scelta een Commissie Wetenschappelijk Onderzoek (CWO) ingesteld.

Daarnaast ondersteunt en stimuleert de CWO wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met andere afdelingen en/of instellingen gericht op het verbeteren van de diagnostiek en behandeling van mensen met persoonlijkheidsproblematiek.

Deze commissie bestaat uit:

• Gerben Westerhof, hoogleraar narratieve psychologie en technologie (Scelta/ UT Twente)
• Suzanne Haeyen, beeldend therapeut/senior onderzoeker/lector Vaktherapie in de Gezondheidszorg (Scelta/HAN)
• Klaas Huijbregts, senior onderzoeker - klinisch psycholoog (Scelta)
• Silvia Pol, senior onderzoeker - klinisch psycholoog (Scelta)
• Luuk Lans, onderzoeker (Scelta)
• Yolanda Huijsmans - van Voorthuizen, manager Scelta

Wij werken duurzaam samen met de HAN University of Applied Sciences te Nijmegen in het Lectoraat Vaktherapie in de Gezondheidszorg en met Universiteit Twente

Lopende onderzoeken

Compassiegerichte therapie (2020 – 2022)

Compassiegerichte therapie is een therapievorm die gericht is op het bewust bevorderen van compassie en kan cliënten helpen omgaan met pijnlijke emoties, schaamte en zelfkritiek. Het is nog niet goed onderzocht of compassiegerichte therapie kan helpen bij mensen met persoonlijkheidsproblematiek.

Daar willen we graag een bijdrage leveren door hier onderzoek naar te doen. Dit onderzoek is goedgekeurd door de Commissie Mensgebonden Onderzoek (CMO) Arnhem – Nijmegen.

voor meer informatie: K.huijbregts@ggnet.nl 

Gebruik van smartwatches tijdens Dialectische gedragstherapie

(DGT) (2021 – 2022)

Het gebruik van smartwatches kan bijdragen aan de behandeling van patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis. De veronderstelling is dat smartwatches door feedback kunnen bijdragen aan een verhoging van het lichaamsbewustzijn waardoor patiënten eerder lichamelijke sensaties en/of emoties kunnen opmerken. Vooral bij mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis kan dit helpen om beter om te gaan met (heftige) emoties. Hiervoor is een smartwatch app – Sense-IT - ontwikkeld door GGNet Scelta in samenwerking met Universiteit Twente, VUmc, Arkin en Pluryn.

In deze studie gaan we het gebruik van de Sense-IT tijdens de dialectische gedragstherapie verder onderzoeken. Op dit moment zijn we bezig met het ontwikkelen van een interventie naar aanleiding van interviews met behandelaren. Dit onderzoek is goedgekeurd door de Medical research Ethics Committees United (MEC-U).

voor meer informatie: K.huijbregts@ggnet.nl

De rol van hechting in de klinische of deeltijdbehandeling (2017 – 2022)

Uit eerder onderzoek blijkt dat een klinische of deeltijdbehandeling positieve resultaten laat zien bij mensen met persoonlijkheidsproblematiek. De veronderstelling is dat dit sterk te maken heeft met de therapeutische relaties die men in deze veilige omgeving opbouwt met andere patiënten en therapeuten. Dit noemen we hechting aan de andere patiënten en aan de therapeuten. Of hechting daadwerkelijk bijdraagt aan positieve behandeluitkomsten van een klinische behandeling is nog niet duidelijk.

Daarom willen wij graag onderzoek doen naar hechting als werkzame factor in de klinische of deeltijdbehandeling. Dit onderzoek is goedgekeurd door de Medisch Ethische Commissie (METC) Twente.

voor meer informatie: K.huijbregts@ggnet.nl

Lectoraat Vaktherapie in de Gezondheidszorg

Het Lectoraat Vaktherapie in de Gezondheidszorg richt zich op onderzoek naar vaktherapeutische interventies voor mensen ten behoeve van het vergroten van mentale gezondheid zoals welbevinden, zelfregie en veerkracht en het verminderen van hun psychische klachten en symptomen. Dit lectoraat werkt in de driehoek onderzoek, onderwijs en praktijk, tussen de HAN, Academie voor Gezondheid & Vitaliteit, de opleidingen Vaktherapie en duurzame praktijkpartner GGNet en andere partijen. Binnen GGNet en binnen Scelta worden binnen de onderzoekslijn Vaktherapie diverse onderzoeksprojecten uitgevoerd naar effecten, werkingsmechanismen en innovatie van vaktherapie, naar ervaringen van cliënten en gericht op samenwerking met andere disciplines. Zie hiervoor ook: Lectoraat Vaktherapie in de Gezondheidszorg. De missie van dit lectoraat is om vaktherapie te verduidelijken en te onderbouwen, voor cliënten, vaktherapeuten, andere betrokken professionals, studenten en docenten.

Lector: Dr. Suzanne Haeyen

Van negatief denken naar positief doen

Persoonlijkheidsstoornissen hebben grote impact op het dagelijks leven en het psychisch welzijn van patiënten. Vaktherapie – zoals beeldende, dans-, drama-, muziek- en psychomotorische therapie – wordt veel ingezet en blijkt volgens professionals en patiënten veelbelovend in het verbeteren van het welbevinden. Toch ontbreekt een specifieke, onderbouwde behandelmodule die hierop gericht is. Dit onderzoek richt zich op de ontwikkeling en evaluatie van een vaktherapeutische module die het welbevinden van mensen met een persoonlijkheidsstoornis versterkt. De module wordt ontwikkeld op basis van Schematherapie en Positieve Psychologie, in samenwerking met vaktherapeuten, cliënten, zorgprofessionals en kennisinstellingen. Het project bestaat uit vier fasen: ontwikkeling, voorwaarden voor implementatie, haalbaarheidsonderzoek en een pilotstudie naar de effectiviteit. De evaluatie gebeurt met zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden. De uitkomsten dragen bij aan duurzame toepassing van vaktherapie binnen de ggz en het onderwijs, en bieden cliënten meer perspectief op herstel en psychisch welzijn.

Dit onderzoek betreft een samenwerking tussen Mediant, afdeling De Boerhaven, GGNet, afdeling Scelta, UT Twente en de HAN en wordt mogelijk gemaakt door een ZonMW RAAK Publiek subsidie.

Voor meer informatie: Dr. Suzanne Haeyen

VR Health Experience voor vaktherapie

In dit onderzoek ontwikkelen we de VR-applicatie voor Vaktherapie om digitale mogelijkheden te creëren voor vaktherapeuten en hun cliënten. Met behulp van Lewins paradigma van Action Research in combinatie met de Lean Start-up methode om Minimal Viable Products te ontwikkelen, ontwikkelden en bouwden we de de VRhExp, een full body multiplayer VR-ruimte voor vaktherapie.

Tot nu toe hebben meer dan 50 therapeuten en patiënten enthousiast deelgenomen aan dit onderzoek. Zo zijn er mogelijkheden gecreëerd om op een hybride manier vaktherapie aan te bieden. Tevens zijn we dit jaar (2025) begonnen met een Leernetwerk hybride vaktherapie en hebben een open acces VR-Vaktherapie werkvormenbundel gepubliceerd.

Voor meer informatie: Dr. Suzanne Haeyen

Promotieonderzoeken

Promotietraject Ontwikkeling van de Sense-IT!

Dit promotieonderzoek richt zich op de ontwikkeling van ambulante feedback door middel van smartwatches en wearables voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Betrokken onderzoekers: Youri Derks, Ernst Bohlmeijer, Gerben Westerhof en Matthijs Noordzij.

Informatie: y.derks@ggnet.nl

Promotietraject Levensverhalen bij patiënten met persoonlijkheidsproblematiek

Dit promotieonderzoek richt zich op de kenmerken van levensverhalen bij cliënten met persoonlijkheidsproblematiek en de mogelijke therapeutische werking van het herschrijven van het eigen levensverhaal op het psychologisch functioneren en de positieve geestelijke gezondheid.

Betrokken onderzoekers: Silvia Pol, Ernst Bohlmeijer, Gerben Westerhof en Farid Chakhssi.

Informatie: s.pol@ggnet.nl

Contact

Voor meer informatie over wetenschappelijk onderzoek binnen Scelta, opvragen van publicaties of indien u wilt samenwerken voor een bepaald onderzoek, kunt u contact opnemen met:

• Klaas Huijbregts (k.huijbregts@ggnet.nl ) - Senior onderzoeker

Scriptie schrijven binnen een onderzoek?

Wij werken samen met de Universiteit Twente, Radboud Universiteit Nijmegen en Hogeschool Saxion Toegepaste Psychologie, Deventer voor scripties en afstudeeropdrachten. Informeer bij de desbetreffende opleiding voor de mogelijkheden.

Publicaties

Bosch, L. M. C. van den (2016). Marsha Marie Linehan: een icoon, voorbeeld voor cliënten en hulpverleners. Participatie en Herstel. 1-6-2016:2.

Chakhssi, F., Janssen, W., Pol, S. M., Dreumel, M., & Westerhof, G. J. (2015). Acceptance and commitment therapy group-treatment for non-responsive patients with personality disorders: An exploratory study. Personality and mental health, 9, 345-356.

Chakhssi, F., Schaap, G. M., Bohlmeijer, E. T., & Westerhof, G. J. (2017). Well-being in psychotherapy for individuals with personality disorders [Invited Web Article]. American Psychological Association: Society for the advancement of Psychotherapy.

Chakhssi, F., de Ruiter, C., & Bernstein, D. P. (2014). Psychotherapy for individuals with psychopathy/antisocial personality disorder: A new frontier. [Invited Web Article]. American Psychological Association: Society for the advancement of Psychotherapy.

Chakhssi, F., Schaap, G.M., & de Ruiter, C. (2015). Disruptieve-, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen. In H. T. van der Molen, E. Simon, J. van Lankveld (Eds), Klinische Psychologie: Theorieën en psychopathologie (pp. 357-371). Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.

Claassen, A.M. & Pol, S.M. (2015). De Gezonde Volwassene. Positieve toepassingen binnen de Schematherapie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Derks, Y. P., Visser, T. D., Bohlmeijer, E. T., & Noordzij, M. L. (2017). mHealth in Mental Health: how to efficiently and scientifically create an ambulatory biofeedback e-coaching app for patients with borderline personality disorder. International Journal of Human Factors and Ergonomics, 5(1), 61-92.

Derks, Y. P., Westerhof, G. J., & Bohlmeijer, E. T. (2016). A meta-analysis on the association between emotional awareness and borderline personality pathology. Journal of Personality disorders, 30, 1-23.

Derks, Y. P., Westerhof, G. J., Koelen, J.A. & Bohlmeijer, E. T. (2016). Gewaarworden van de mate van emotionele gewaarwording van de patiënt: Handreiking voor de diagnostiek van emotional awareness en alexithymie. PsyExpert.

Haeyen, S., van Hooren, S., van der Veld, W., & Hutschemaekers, G. (2017). Efficacy of Art Therapy in Individuals With Personality Disorders Cluster B/C: A Randomized Controlled Trial. Journal of Personality Disorders, Online publication, Ahead of Print.

Haeyen, S., Hooren, S., Veld, W. M., & Hutschemaekers, G. (2017). Measuring the contribution of art therapy in multidisciplinary treatment of personality disorders: The construction of the Selfâ€expression and Emotion Regulation in Art Therapy Scale (SERATS). Personality and Mental Health Online publication, Ahead of Print.

Haeyen, S., van Hooren, S., Dehue, F., & Hutschemaekers, G. (2017). Development of an art-therapy intervention for patients with personality disorders: an intervention mapping study. International Journal of Art Therapy, Online publication.

Haeyen, S., Kleijberg, M., & Hinz, L. (2017). Art therapy for patients with personality disorders cluster B/C: a thematic analysis of emotion regulation from patient and art therapist perspectives. International Journal of Art Therapy, Online publication.

Haeyen, S. (2015). De `Gezonde Volwassene’-modus verstevigen in beeldende therapie. Een meer gevoeld dan gedacht proces. In Claassen, A. M. & Pol, S. M. (Eds.). De Gezonde Volwassene. Positieve toepassingen binnen de Schematherapie. Houten: Bohn, Stafleu van Loghum.

Haeyen, S., van Hooren, S., & Hutschemaekers, G. (2015). Perceived effects of art therapy in the treatment of personality disorders, cluster B/C: A qualitative study. The Arts in Psychotherapy, 45, 1-10.

Haeyen, S. Landelijk Opleidingen Overleg Vaktherapeutische Beroepen (LOO VTB). Landelijk Domeinprofiel voor de bacheloropleidingen voor Vaktherapeutische Beroepen Nederland. Nijmegen: LOO VTB.

Oostendorp, J. M. & Chakhssi, F. (2017). Klinische Dialectische Gedragstherapie: Verbetering van klachten, coping, hechting en kwaliteit van leven. Tijdschrift voor Psychiatrie, 59, 750-758.

Ruiter, C. de, Chakhssi, F., & Bernstein, D.P. (2015). Treating the untreatable psychopath. In C. Gacono (Eds), The Clinical and Forensic Assessment of Psychopathy: A Practitioner’s Guide, 2nd Edition (pp. 388-402). Routledge: New York.

Schaap, G.M., Chakhssi, F. & Westerhof, G.J. (2016). Inpatient schema therapy for adults with personality pathology: Associations with changes in symptomatic distress, schemas, schema modes, coping styles and positive mental health. Psychotherapy, 53, 402-412.

Schaap, G. M., Chakhssi, F., & Westerhof, G.J. (2017). Klinische schematherapie bij volwassenen met persoonlijkheidspathologie die onvoldoende profiteerden van eerdere behandelingen. Tijdschrift voor Psychotherapie, 43, 93-108.

Sinnaeve, R., Bosch, L.M.C. van den, Steenbergen-Weijenburg, K. M. van (2015). Change in interpersonal functioning during psychological interventions for borderline personality disorder: a systematic review of measures and efficacy. Personality and Mental Health, 9, 173-194.

Haeyen, S. (2024). Schema-Focused Working Methods for Arts and Body-Based Therapies. A Practical Guide. Routledge.

Haeyen, S. & Dimaggio, G. (2024). Introduction: Arts and psychomotor therapies in the treatment of personality disorders. Journal of Clinical Psychology: In-Session. https://doi.org/10.1002/jclp.23693

Haeyen, S., Heres, H., & Pol, S. (2024). Making meaning of one's own life story in words and images. A qualitative case report described in co-creation: personal recovery from early childhood trauma through the intervention `An Empowering Story' and Art Therapy. Journal of Clinical Psychology: In-Session. https://doi.org/10.1002/jclp.23690

Kehr, T. & Haeyen, S. (2024). Drawing your way out: Imagery Rehearsal based Art Therapy (IR-AT) for post-traumatic nightmares in borderline personality disorder. Journal of Clinical Psychology: In-Session. https://doi.org/10.1002/jclp.23638

Van Sprang, I. & Haeyen, S. (2024). Music therapy for therapeutic development in personality disorders: A qualitative case study. Journal of Clinical Psychology: In-Session. https://doi.org/10.1002/jclp.23682

Haeyen, S. & Dimaggio, G. (2024). Arts and psychomotor therapies in personality disorder treatment: an appropriate therapeutic entrance to personal development. A commentary. Journal of Clinical Psychology: In-Session.

Haeyen S (2024) A theoretical exploration of polyvagal theory in creative arts and psychomotor therapies for emotion regulation in stress and trauma. Front. Psychol. 15:1382007. doi: 10.3389/fpsyg.2024.1382007

Jans, N., Wouters, H., Kolijn, J., & Haeyen, S. (2025). Developing a virtual reality application for online arts and psychomotor therapies (the VR Health Experience) using action research. Front. Virtual Real. 6:1462775. doi: 10.3389/frvir.2025.1462775. Frontiers | Developing a virtual reality application for online arts and psychomotor therapies using action research

Haeyen, S. & Schouten, K.A. (2025). De kunst van beeldende therapie bij trauma Trauma focused art therapy als methode voor verwerking en verbetering van mentale gezondheid. PsyExpert (in press)

Joosten, E., Abbing, A., Heijman, J., Bellemans, T., Moeijes, J., Waterink, W., Wouters, H., van Busschbach, J. van, Samaritter, R., van Hooren, S., & Haeyen, S. (2025). Werkingsmechanismen en interventies van vaktherapie in de forensische zorg. Onderzoeksrapport Programma Kwaliteit Forensische Zorg, Expertisecentrum Forensische Psychiatrie