Hendrik blogt: De verleiding van de vermijding

Ik week als kind graag af van de gebaande paden. Op gebaande paden gelden vaste beoordelingscriteria. En met mijn angst om te falen, was een beoordeling door een ander altijd spannend. Ik was vrijwel altijd bang niet te kunnen voldoen aan de bestaande normen. Daarbij was ik in de basis wel altijd overtuigd van mijn eigen gelijk, waardoor ik snel in een verdedigingsmodus schoot. Door de heersende autoriteitsdynamiek van kind versus volwassene was een verdediging vaak zinloos, waardoor ik daar vaak maar niet meer aan begon. Zo werd ik een binnenvetter. Ik ging confrontaties en conflicten het liefst uit de weg, omdat ik dacht ze niet in mijn voordeel te kunnen beslechten. “Ze snappen mij toch niet”, was mijn gedachte.

Zo heb ik van jongs af aan een conflict-vermijdende persoonlijkheid ontwikkeld. Wat hierbij ook speelt is dat ik erg graag aardig gevonden wil worden. Ook vandaaruit ging ik conflicten uit de weg. Pas als de emmer volledig vol was gelopen en ik er geen emmer bij kon plaatsen liet ik van mij horen in conflicterende situaties. Maar dan kwam er zo’n bak water uit de emmer, dat dit door de anderen niet op te vangen was. Dat kwam de consensus ook nooit ten goede. Uiteindelijk werd ik daardoor banger voor mijn eigen reactie dan voor die van de ander. Nog meer reden om conflicterende situaties te vermijden.

Wat ik ook veel heb vermeden is de kans op teleurstelling. Zeker op erg persoonlijke gebieden, zoals bijvoorbeeld de liefde. Ik heb in mijn leven minimaal 6 keer een liefdesliedje geschreven, maar geen van de betreffende vrouwen heeft er ooit één gehoord. Ik kon makkelijk langere tijd verliefd op iemand zijn zonder de stap te nemen om te toetsen of dit wederzijds was. De hoop en het verlangen was beter te handelen dan de kans op een afwijzing. Hoe zuur om dan een door mij beliefde vrouw jaren later terug te zien en te horen dat ze een foto van mij in haar schoolagenda had, omdat ze ook verliefd op mij was. Inmiddels was ze gelukkig getrouwd en moeder van twee kinderen.

Door mijn neiging tot vermijding ben ik andere wegen gaan bewandelen dan de reguliere wegen. Mijn eigen wegen hielden altijd net voldoende raakpunten met de reguliere, zodat ik mijn school tot en met het VWO goed heb doorlopen. Zwaar onderschat op de basisschool en wellicht wel wat overschat op het voortgezet onderwijs. Overschat dan vooral in het kader van de benodigde arbeid om aan de verwachtingen te voldoen.

Ik deed ook heel veel dingen wel gewoon. Ik ging op muziekles, zat op voetbal, had vriendjes. Eigenlijk niet zo veel aan de hand zou je zeggen. Maar altijd dat gevoel dat ik anders was en niet voldeed aan de verwachtingen. Misschien legde ik de lat voor mezelf onbewust wel veel te hoog. Ook dat lijkt een vorm van vermijding. Als je de lat hoog legt spring je er altijd onderdoor. Je voelt dan nooit de pijn van tegen de lat springen. Pijn die dwingt om andere keuzes te maken en je gedrag te veranderen. De lat te laag leggen heeft hetzelfde effect. Op sommige levensvlakken heb ik de lat veelal laag laten hangen om de confrontatie met de lat te vermijden.

Wat betreft school kwam ik tot het hoger onderwijs niet echt in problemen door vermijding. Door de vele eigen wegen, die ik bewandelde naar diplomering van het VWO, had ik echter wel erg veel moeite om een keuze te maken met welke weg ik verder wou. Breed georiënteerd met vele interesses wist ik nog helemaal niet wat ik nou eigenlijk wilde worden. Ik was nog helemaal niet klaar met mezelf worden. Wat volgde was “12 studies, 13 ongelukken”.

Vooral op sociaal vlak en het me verhouden in groepen heeft vermijding me parten gespeeld. Ik was nooit mezelf, maar speelde de rol waarvan ik dacht dat ik in de situatie het beste kon spelen. Doordat ik altijd het gevoel had dat ik anders was dan ‘de rest’ ben ik snel in mijn leven begonnen met het vermijden van mezelf zijn. Ik wilde namelijk bij ‘de rest’ horen. Om dat te bewerkstelligen heb ik mezelf in grote lijnen twee rollen aangemeten. De zwijger en de clown. De zwijger kan niks fout zeggen om uit de groep verbannen te worden en de clown is wel zo grappig dat hij bij de groep mag blijven. En zo heb ik mezelf zijn vermeden totdat een psycholoog, na het 13e studie-ongeluk, de vinger op de pijnlijke plek legde. Een lang, soms pijnlijk, soms bevrijdend, maar bovenal uitermate leerzaam proces volgde. In dit proces ben ik het conflict aangegaan met de Vermijder in mij. Na levenslang de verleiding van de vermijding niet te hebben kunnen weerstaan heb ik me eindelijk laten verleiden door mijn eigen ik. Ja, ik ben op gebieden wellicht anders dan ‘de rest’, maar dat betekent niet dat ik er niet mag zijn. Ik hoef mezelf niet meer te verschuilen in de zwijger of de clown. Ik ben het conflict met mezelf aangegaan en van de keren dat ik verloor heb ik zoveel geleerd dat ik alleen maar heb gewonnen. Met de ontdekking van mezelf durf ik nu de gebaande paden te bewandelen. Maar ik loop op mijn eigen manier en neem de ervaringen die ik op mijn eigen paden heb opgedaan mee. Zo hoop ik bij te dragen aan een ggz waar een ieder op zijn eigen manier het pad van herstel kan bewandelen. En als het pad er nog niet ligt gaan we samen oplopen totdat er een olifantenpaadje ontstaat.

Hendrik

Wilt u reageren op deze blog? Mail naar: communicatie@ggnet.nl