Marijke blogt: Maak je niet dik: dun is de mode!

Niet alleen onderzoekers pleiten voor meer aandacht voor lichaamsgewicht. Op Twitter vraagt Laura Vervaart zich af, waarom er nauwelijks aandacht wordt besteed aan dikker worden bij het voorschrijven van anti-psychotica. Dat is een goede vraag, want de consequenties zijn enorm: langdurig gebruik in combinatie met roken: 15 tot 25 jaar kortere levensverwachting wegens het toegenomen risico op hart- en vaatziekten en diabetes. Het zou mij niet verbazen als straks uit studies zal blijken dat patiënten die deze middelen slikken, een hogere kans hebben op ernstige complicaties als zij corona krijgen.

Dik worden is niet alleen een risico voor de lichamelijke gezondheid: ook de geestelijke gezondheid lijdt er zwaar onder. Want dik worden: dat wil echt niemand. Ook mensen met zware psychische klachten waarvan je zou denken: je uiterlijk is niet je eerste prioriteit, willen niet dik worden. En mensen die denken dat dit een vrouwenprobleem is: echt niet. Ook mannen vinden het vervelend om dik te worden. Je voelt je al een enorme looser als je in de psychiatrie terecht komt, en dan moet je ook nog in tenthemden/jurken gaan lopen. In de huidige maatschappij ben je dan echt een looser 2.0.

Geen blij vooruitzicht. En dus een flinke drempel om überhaupt aan die pillen te willen beginnen. Dan zijn drugs in het illegale circuit een stuk aantrekkelijker: je voelt je er meteen beter door en van de meeste val je af. Gelukkig kon ik ze als naïef huisvrouwtje niet krijgen, anders had ik dat wel eerst geprobeerd. Ik heb het zeker overwogen!

Natuurlijk zullen verstandige mensen zeggen dat je je eigenwaarde niet moet af laten hangen van je gewicht. Dat klopt helemaal, en daar ben ik het ook helemaal mee eens, maar helaas werkt het zo niet in onze maatschappij. Weleens een dikke psychiater gezien? Zeldzaam verschijnsel, toch? Ook psychiaters kunnen of willen zich kennelijk niet onttrekken aan het maatschappelijk imago van succes en eeuwige jeugd: slank en sportief is de norm.

In Medisch Contact wordt dan aanbevolen in te zetten op preventie en als het kwaad al geschied is, ‘individueel lifestyladvies’ te geven: gezonder eten en meer bewegen. Dit is naar mijn mening weer een voorbeeld van de grote onderschatting van de behoefte aan lichamelijke zorg die mensen met ernstige psychische klachten hebben. Bij ‘normale’ mensen is alleen advies al veruit onvoldoende. Hoeveel coronakilo’s zitten er bij u aan? Maar in dit geval wordt dik worden niet (alleen) veroorzaakt door slecht eten en weinig bewegen maar door een toegenomen hongergevoel/afgenomen gevoel van verzadiging. Dan helpt alleen ‘individueel lifestyleadvies’ niet meer. Zeker niet als je heel erg slecht in je vel zit en je enige troost in leven en sterven de heilige zes-eenheid sigaret, drank, drugs, vet, zoet en hangen op de bank is. Mensen krijgen na een hartaanval toch ook geen ‘individueel lifestyladvies’? Die krijgen een revalidatieprogramma van minimaal een half jaar! Waarbij nieuwe levensgewoonten niet alleen geadviseerd worden maar ook daadwerkelijk onder toezicht worden geoefend en gecontroleerd. Kennelijk wordt een hartaanval als ernstiger aanslag op de lichamelijke gezondheid gezien dan een ernstige psychiatrische aandoening. Dat is onjuist!

Gelukkig zijn er ook in de psychiatrie wel initiatieven waarbij gezonde levensgewoonten en beweging daadwerkelijk worden aangeleerd, zoals bij de deeltijdbehandeling voor jong-volwassenen. Maar is dat ook zo als je ambulant wordt behandeld? Of langdurig opgenomen bent?

In ieder geval hoop ik met Laura Verwaart dat gewichtstoename in de GGZ bij alle patiënten niet langer als onbelangrijk cosmetisch detail wordt gezien, maar als een enorme hindernis voor het starten van de behandeling en voor psychisch en lichamelijk herstel. De zorg voor het lichaamsgewicht dient daarom een integraal onderdeel te zijn van de behandeling van mensen met psychische aandoeningen.

Wilt u reageren naar Marijke op deze blog? Mail naar ggnetblogger@gmail.com