Marijke blogt: Wat heet succes?
Ik ben op een verjaardag en heb net mijn tweede studie had afgerond. Dat is bekend en iemand feliciteert mij. Ze vertelt dat ze ook op HBO-niveau heeft gewerkt. Ik kijk haar vragend aan. Wat bedoelt ze? Ze bedoelt toch niet dat ik denk dat ze minder voorstelt omdat zij niet gestudeerd heeft?
Als ik dat navraag, blijkt ze dat inderdaad te bedoelen. Dat juist zij dat denkt, vind ik heel raar en dat zeg ik haar ook. Ze heeft zich opgewerkt naar een leidinggevende functie en woont nu in een door haar zelf betaalde woning met een door haar zelf betaalde auto voor haar deur en ze geniet van een goed pensioen waarvoor ze zelf gewerkt heeft. In termen van ‘succes’ vind ik dat een stuk succesvoller dan iemand die bij wijze van hobby, betaald door haar partner (zie vorige blog) lekker vijftien jaar met de benen in de zon heeft zitten studeren.
Wat heet succes? Kennelijk definieer ik dat als: zelf je broek op kunnen houden. Zelf iets opbouwen in materiële zin. Misschien typisch voor mijn generatie. Op de lagere school (begin jaren 70 van de vorige eeuw) werd mij ingepeperd: Marie wordt wijzer. Vrouwen moesten zorgen dat ze een eigen inkomen hadden. Niet denken ‘ik trouw toch’ maar kiezen voor een goede studie. Dat studeren is gelukt, maar voor een eigen inkomen zorgen waarmee ik mezelf kon onderhouden, niet. Geen succes dus, vind ik zelf.
Maar klopt mijn definitie van succes wel? Voor veel mensen met psychische klachten zal gelden dat zij tijdelijk of permanent niet zelf een inkomen kunnen verwerven. Ben je dan niet succesvol? Wat in ieder geval wel zo is, is dat als je een eigen inkomen hebt, je zelf keuzes kunt maken. Heb je geen inkomen uit werk dan ben je afhankelijk van anderen: van uitkeringsinstanties tot woningbouwverenigingen. Dan kan erg stressvol zijn.
Maar het is ook een soort maatschappelijk ideaal: zelfredzaam zijn. Dat klinkt mooi, maar wie is er nou echt totaal onafhankelijk van anderen? En willen we dat wel: een maatschappij met allemaal individuutjes die zichzelf aan het redden zijn, als los zand?
Want ik weet niet of mijn ervaringen representatief zijn, maar de meeste solidariteit heb ik meegemaakt op de psychiatrische afdeling waar ik opgenomen was. Allemaal in dezelfde shit, allemaal elkaar proberen te helpen als was het maar met iets heel kleins. En ja, natuurlijk werd ook flink geroddeld en soms stevig ruzie gemaakt, maar ik merk toch: hoe hoger de nood, hoe meer mensen elkaar proberen te helpen. En hoe rijker, hoe arroganter en hoe meer op zichzelf.
Nu ik dit zo opschrijf, moet ik vraagtekens zetten bij mijn eigen ideeën over ‘succes’. Hoewel in de samenleving ‘presteren’ toch wel heel erg voorop staat, is het leven natuurlijk geen wedstrijd. We zijn er nu eenmaal en iedereen moet roeien met de riemen die hij of zij heeft. Als je blijft drijven (met of zonder hulp van anderen) is dat al heel wat. En als je tijdens het roeien ook nog iemand anders een zetje in de goede richting kunt geven, dan is dat helemaal mooi meegenomen.
Ik vind dat echt.
Toch knaagt het met enige regelmaat. Ondanks mijn studiesucces voel ik me toch een beetje een loser in deze ‘zelfredzame’ maatschappij, hoezeer ik ook mijn best doe om er anders tegenaan te kijken.
Wilt u reageren naar Marijke op deze blog? Mail naar ggnetblogger@gmail.com