Mental Health Hub Doetinchem

Co-creatie met GEM

Het project Mental Health Hub maakt gebruik van de kennis en het gedachtegoed van het landelijk initiatief GEM.

Het initiatief GEM stelt dat de ggz niet verbeterd kan worden door het aanbod van de bestaande ggz te optimaliseren op de steeds groter wordende vraag, maar door in gezamenlijkheid met alle zorgpartners een antwoord te formuleren op de vraag van de cliënt. Dat antwoord moet gevonden worden in een veel ruimer palet van mogelijke interventies dan momenteel geboden wordt. Hierbij betrekt GEM nadrukkelijk ook ervaringsdeskundigheid, welzijnsaanbod en aanbod uit het publieke domein. Het is duidelijk dat de hele organisatie van zorgverlening opnieuw ingericht zal moeten worden. In GEM participeren Zorgverzekeraars Nederland, De Vereniging Nederlandse Gemeenten, De Nederlandse GGZ, MIND, De Nieuwe ggz en Phrenos.

GEM wil de geestelijke gezondheidszorg (ggz) veel meer in verbinding brengen met de samenleving en zet in op het voorkomen van psychische problemen.

VeranderAtelier Recovery College Doetinchem

In de regio Doetinchem zijn al elementen aanwezig van een Recovery College, maar deze zijn niet in verbinding en/of nog niet voldoende Peer-to-Peer (op gelijkwaardige basis vanuit ervaringsdeskundigheid/burgerschap) doorontwikkeld. Zo is de Stadskamer actief met een Herstel Academie in Doetinchem en kent GGNet een nog meer intern gericht Herstelcentrum (maar wel met de wens tot ontwikkeling). En is er in dezelfde regio een herstelcentrum gebaseerd op verslavingszorg vanuit Iriszorg (IrisCovery). Deze krachten worden gebundeld.

Gezamenlijk met lokale burgerinitiatieven (via de Stadskamer en Buurtplein), ervaringsdeskundigen, en sociale ondernemers leidt dit Veranderatelier tijdens de projectperiode tot een vorm van Recovery College. Vanaf januari 2022 kijken we op gelijkwaardige basis met elkaar wat er al is bij de Stadskamer, GGNet en bij andere partijen. Vervolgens halen we op waar nog meer behoefte aan is en zetten we best practices in via GEM. Naast de inhoudelijke invulling hebben we eind 2024 tevens een oplossing voor de financiële vraagstukken die tot nu toe beperkend waren voor de doorontwikkeling. Gemeente Doetinchem sluit ook aan in dit Veranderatelier om mee te denken over mogelijke randvoorwaarden (zoals veiligheid).

VeranderAtelier Large Group Interventions

Naast het één-op-één aanbod binnen de zorg kan juist de kracht van een groep bijdragen aan een duurzame mentale gezondheid. Niet gericht op één interventie maar van elkaar leren, lotgenotencontact, meedoen en je plaats binnen de maatschappij innemen en houden. Binnen dit Veranderatelier kijken wel met elkaar wat er in het Doetinchemse al is aan groepsaanbod en stemmen dit op elkaar af, zowel vanuit het sociaal domein als vanuit de ggz. Gezien de participerende partijen in deze aanvraag is een inventarisatie snel te organiseren. Maar het gaat juist om het gesprek erna en de professionalisering: wat werkt er, is er al groepsondersteuning in de wijk, is er een combinatie mogelijk WMO/ggz en sociaal ondernemerschap (meedoen).

Wat is er nu aan individuele zorg/ondersteuning; waar kunnen we dat combineren zodat inwoners/ervaringsdeskundigen juist van elkaar leren en elkaars netwerk kunnen zijn.

VeranderAtelier GGZ Modulair

Op dit moment zijn er al initiatieven in samenwerking met GGNet, Stadskamer, Gemeente Doetinchem, Buurtplein en andere aanbieders. Zo zijn er behandelaren vanuit de specialistische GGZ actief in de wijk, die al doende samen met de inwoners ontdekken wat effectief is in de wijk en hoe zij vanuit behandeling hierbij aan kunnen aansluiten. Dit is echter nog te veel afhankelijk van individuele personen die een “voorlopers rol” innemen. Door dit Veranderatelier kunnen zij een brugfunctie vormen naar de rest van de organisatie (ambulante teams Doetinchem) en de wijk.

Gewenste resultaat is hiermee een bredere mentaliteitsverandering in gang te zetten. De bedoeling is dat de ambulante medewerkers zich ten dienste van de inwoner en het sociale domein opstellen. Niet behandelplannen en - protocollen zijn leidend maar de hulpvraag. Er wordt expertise ingevlogen als dat nodig is en daar is ook draagvlak voor. Professionals denken niet meer 'inside-out', maar 'outside in'.

VeranderAtelier Sociale Onderneming

Het idee achter sociaal ondernemerschap is dat ondernemen voor individueel gewin, de snelste weg naar de hel op aarde is. Kapitalisme zonder sociaal gezicht resulteert in toenemende ongelijkheid die op haar beurt weer bijdraagt aan sociale instabiliteit. Het belangrijkste is misschien het fenomeen van ongebreidelde versnelling van de samenleving, waarin alles steeds meer op de vierkante millimeter moet worden uitgevochten, in een fractie van een seconde. Er ontstaat een cultuur van maakbaarheid, meetbaarheid en individuele schoonheid en succes als ‘keuze’. De gevolgen voor de psyche van een dergelijke samenleving zijn uitholling van sociale verbinding en een run op de geestelijke gezondheidszorg. Vooral jongeren, die zich niet thuis voelen in deze samenleving en de impressie van falen internaliseren als een vorm van zelfhaat, kunnen in dit klimaat in problemen raken.

Een oplossing voor de negatieve gevolgen van deze steeds maar versnellende samenleving, waaronder de dreigende implosie van ons psychisch welzijn, is het principe van de sociale onderneming. Net als gewone bedrijven leveren sociale ondernemingen producten of diensten. Geld verdienen, winst maken is bij dit soort ondernemingen geen hoofddoel, maar vooral een middel om de wereld een beetje beter te maken. De winst die je maakt is maatschappelijk en het uitgangspunt is ‘iedereen werk, iedereenwinst’.

Werk heeft grote existentiële betekenis: het is de basis van onze bedrijvigheid en onze welvaart. Werk en de sociale werkomgeving bepalen in niet geringe mate de kwaliteit van ons leven. Denk aan zaken als een eigen inkomen, interessant werk, deel uitmaken van de groep op het werk. Dat geldt zeker voor mensen met een psychische arbeidsbeperking. De arbeidsparticipatie van deze groep is overal ter wereld bijzonder laag, niet hoger dan 20%. Wat als sociale ondernemingen zich hierin zouden specialiseren? Winst maken op basis van verhoogde arbeidsparticipatie van mensen met een arbeidsbeperking in het kader van psychisch lijden?

Een ander aspect van sociaal ondernemen op basis van cocreatie is onderlinge hulpverlening. De lokale sociale onderneming kan namelijk ook werken als een organisatie die ervaringswerkers ‘uitzendt’ om anderen te helpen in het ecosysteem mentale gezondheid. Dit kan varieren van structurele begeleiding bij het aangaan van sociale
experimenten (bijvoorbeeld op de manier van IPS: individuele plaatsing en steun), tot bij iemand blijven slapen die in crisis is, helpen bij een peer-supported open dialogue, helpen met bemensen van de retreat bij de lokale herstelacademie, helpen als facilitator op een recovery college, helpen met de HOI bij de poh-ggz in de huisartsenpraktijk, helpen bij de chat of online consulting in de eCommunity, en nog vele andere mogelijkheden. Via cocreatief sociaal ondernemerschap kan het ecosysteem mentale gezondheid bijdragen aan zijn eigen bemensing en zijn eigen continuïteit.